Akrilonitril Bütadien Stiren (ABS)

2.1.3.1 Akrilonitril Bütadien Stiren (ABS)

ABS plastikleri işlenmesi kolay, darbe dayanımı yüksek, metal ve ahşaba alternatif oluşturabilecek, çeşitli sektörlerde sıkça kullanılan bir plastik çeşididir. Termoplast sınıfının bir kopolimeridir ve bu kopolimeri oluşturan üç monomer akrilonitril, bütadien ve stirendir. İçerdiği monomerler olarak % 15–35 arası akrilonitril, %5–30 bütadien, %40–60 arası ise stiren gösterilebilir. Akrilonitril açık hava koşullarına karşı direnç kazandırır ve malzemenin ısı dayanımını arttırır. Stiren sertlik, kolay işlenebilirlik ve rijitlik kazandırırken butadien ise düşük ortam sıcaklıklarında darbe dayanımını sağlar.

                                            Şekil 2.1 ABS polimerini oluşturan monomerler

ABS polimeri ilk olarak 2. Dünya savaşı sırasında keşfedildi. Ticari olarak kullanılmaya başlanması ise 1950’li yılların başında gerçekleşti.

                                                  Şekil 2.2 ABS malzeme üretim prosesi

Şekil 2.3 ABS monomerleri ve fonksiyonları(Margolis, 2005)

2.1.3.1.1 ABS Polimerin Özellikleri. ABS polimerin açık havada uzun süre kalması sonucunda fiziksel özelliklerinde azalma gözlemlenir. Bunun önüne geçmek için malzeme özel bir koruyucu filmle kaplanarak çevre koşullarına karşı direnci arttırılabilmektedir. Asit ve bazlara karşı kimyasal direnci genellikle iyidir. Ancak ketonlar, esterler ve aseton polimeri genelde çözme yönünde etkiler. Malzemenin yoğunluğu katkısız polimer için (1,02–1,07) g/cm3 arasındadır. ABS’nin elektriksel yalıtım özellikleri gayet iyidir ve bazı uygulamalarda yalıtım amaçlı da kullanılabilmektedir. ABS malzemeler higroskopik(nem çekici) malzemeler olduğundan dolayı kullanımından önce yaklaşık 2 saat boyunca 70–80 °C’de kurutulmalıdır. Enjeksiyonla kalıplama, şişirerek kalıplama veya ekstrüzyon yöntemlerinden herhangi biriyle imal edilebilir. Talaşlı işlemeye uygundur, boyama ve elektrolitik kaplama işlemlerini de kabul eden bir polimerdir. (Yaşar, 2001)

                                                    Şekil 2.4 ABS polimeri hammaddesi

2.1.3.1.2 ABS Polimerin Kullanım Alanları. ABS polimerinin günlük yaşantımızda kullanım alanı oldukça geniştir ve gün geçtikçe de kullanım oranı artmaktadır. Kullanım alanları olarak, müzik enstrümanları (plastik klarnet, piyano tuşları), otomotiv döşeme malzemeleri, otomobil ayna ve farları, telefon gövdeleri, medikal aletler, legolar, çanta, bavul ve beyaz eşya parçaları gösterilebilir. ABS aynı zamanda ekstrüzyona dayalı 3 boyutlu yazıcılarda da kullanılmaktadır.

2.1.3.1.3 ABS Polimerin Avantaj ve Dezavantajları. Avantajları;

·         Tok ve rijit bir malzeme olmasının yanında yüksek darbe dayanımının olması,

·         İyi elektriksel özelliklere sahip olması,

·         Kimyasal direncinin iyi olması,

·         Kolay işlenebilmesi,

·         Üretiminin kolay olması ve boyanabilme özelliğinin olması,

·         Hafif bir malzeme olmasıdır.

Dezavantajları;

·         Düşük çözücü direncinin olması,

·         Uzama katsayısının düşük olması,

·         Sürekli servis sıcaklığının düşük olmasıdır.(Lokensgard, 2004)